به‌سوی یک آنتی‌امپریالیسم بدون احمق‌ها
نویسندگان: وانسا تامپسون – رائول زِلیک | به‌پیوست: سوریه و آنتی‌امپریالیسم احمق‌ها | لیلا ال‌شامی
ترجمه: امین حصوری | ۱۷ فروردین ۱۴۰۴
یادداشت مترجم: خاستگاه روایت اردوگاهی از دلالت‌های مقوله‌ی امپریالیسم و رویکرد قدرت‌مدار به آنتی‌امپریالیسم به کشاکش‌های جنگ سرد بازمی‌گردد؛ پیشینه‌ای که در ایرانِ حوالیِ ۱۳۵۷ هم نمودهای بارز و مخربی داشت۰ در فضای سیاسی متاخر ایران، احیای خوانشی اردوگاهی از امپریالیسم با برآمدن راهبرد دولتیِ «محور مقاومت» مقارن و مرتبط بود و به تکوین و تقویت لایه‌ای از چپگرایان انجامید که رویکردهای تحلیلی و سیاسی‌شان (مصداق عبارت «چپ شبه‌آنتی‌امپریالیست» یا «چپ آنتی‌امپ2») به‌سهم خود عاملی بود در تشدیدِ پراکندگی‌‌های درونی چپ و تضعیف امکانات بازیابیِ قوای اجتماعی–سیاسیِ آن۰ اما این نوع متاخر از «بیماری چپ‌روی کودکانه» مختص چپ ایران نبوده است؛ بلکه در اتمسفر شکست تاریخی چپْ بذرهای آن در سراسر جهان – در خاک استیصال – ریشه دوانیده و تکثیر شده است۰
متن پیشِ رو ضمن نقد برخی روایت‌های متناقض و بازدارنده از «آنتی‌امپریالیسم» در زمانه‌ی پرتلاطم معاصر، این پرسش بنیانی را پیش می‌کشد که در بافتار تاریخی «رژیم جهانیِ جنگ» (Global War Regime) و «انباشتِ نظامی‌شده» (Militarized Accumulation)، مبانی یک انترناسیونالیسم جدید «درجهت تدارک یک رهاییِ جهان‌شمول» چه می‌تواند باشد۰ مولفان، در پاسخ به این پرسش، ازجمله بر این نکته تأکید دارند که در شرایط کنونیْ رویکرد انترناسیونالیستی، به‌منزله‌ی کنش جمعیِ ضدسرمایه‌دارانه و فراسوی مرزهای ملی، به‌ویژه «می‌باید بر ضد ماشین‌های جنگیِ جهانی متمرکز شود»؛ و اینکه یک انترناسیونالیسمِ بدیل می‌باید مبارزه با نظامی‌گری را در پیوند با سیاست‌ورزی حول نیازهای اجتماعیِ فرودستان پیش ببرد۰
با توجه به تشدید رویه‌های نئوفاشیستی در سطح جهانی، و خصوصا بسط نظامی‌گریِ امپریالیستی و غوغای جنگ‌طلبیِ دولت‌ها در جغرافیای ایران و خاورمیانه، انگیزه‌ی اصلیِ ترجمه‌ی مقاله‌ی حاضر این بوده است که – به‌سهم خود – جایگاه ضروریِ پیکار علیه نظامی‌گری را در متن پیکار عمومی برای رهاییِ اجتماعی برجسته کند؛ و اینکه چنین پیکارهایی تنها با اتخاذ چشم‌اندازی انترناسیونالیستی و ضدسرمایه‌دارانه قادر خواهند بود از گرایش‌های ساختاری به ادغام در نظم مسلط برهند۰
نکاتی درباره‌ی ترجمه‌ی این مقاله و پیوست آن: حفظ عنوان ظاهراً تحریک‌آمیز این مقاله در ترجمه‌ی فارسی، فارغ از وفاداری به متن اصلی، به‌دلیل ارجاع نویسندگان به اصطلاح «آنتی‌امپریالیسم احمق‌ها»ست۰ این اصطلاح گویا نخستین‌بار توسط لیلا ال‌شامی، اکتیویست چپ سوری، در نوشتار کوتاهی3 (آوریل ۲۰۱۸) در نقد رویکرد نارسا و مخربِ طیفی از چپگرایان در مواجهه با بحران سوریه به‌کار گرفته شد (مخاطب علاقمند می‌تواند ترجمه‌ی فارسی نوشته‌ی لیلا ال‌شامی را نیز در پیوست مقاله‌ی حاضر ملاحظه کند)۰ پس از آن، عبارت «آنتی‌امپریالیسم احمق‌ها» در متون زیادی مورد استفاده قرار گرفت؛ ازجمله در عنوان و متن نامه‌ی جمعی سرگشاده‌ای4 که چندی بعد ( مارس ۲۰۲۱) از سوی جمع بزرگی از نویسندگان و فعالان سیاسیِ سوری – با همراهی فعالانی از سایر کشورها – درباره‌ی رویکرد بخشی از چپگرایان نسبت به تحولات سوریه منتشر شد۰ خوشبختانه این نامه به فارسی5 هم ترجمه و منتشر شده است («آنتی‌امپریالیسم احمق‌ها: امحاء مردم سوریه با دروغ‌پراکنی، ترجمه‌ی: سارا محمدی). برای سهولت دسترسی مخاطبان به این متونِ مرتبط، ترجمه‌ی فارسی این نامه‌ی سرگشاده را نیز عینا در پیوست دوم همین متن می‌آورم6۰
ا. ح. – فروردین ۱۴۰۴
Quelle:
